Θεράπνα ή Θαράπναι

Ονομασία αρχαίων πόλεων. 1. Προϊστορικός οικισμός που ονομάστηκε έτσι από τη Θεράπνη, την κόρη του πρώτου μυθικού βασιλιά της Λακωνίας Λέλεγα. Βρισκόταν σε ύψωμα, στην ανατολική όχθη του ποταμού Ευρώτα, ΝΑ της Σπάρτης. Ιδρύθηκε κατά την πρώιμη εποχή του χαλκού και γνώρισε μεγάλη ακμή, ιδιαίτερα κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους. Μετά την κάθοδο των Δωριέων κυριεύτηκε από τη δωρική Σπάρτη και ερημώθηκε. Η Θ. ήταν κέντρο λατρείας μίας γυναικείας θεότητας και δύο θεών. Τους αρχαϊκούς χρόνους οι θεότητες αυτές ταυτίστηκαν με την Ελένη και τους αδελφούς της Διόσκουρους. Προς τιμή της Ελένης τελούσαν εκεί γιορτές, γνωστές ως ΕλένειαΘεραπνατίδια. Αργότερα, κατά τους ιστορικούς χρόνους, μαζί με την Ελένη, στο ιερό που υπήρχε στη Θ., λατρευόταν ως θεός και ο σύζυγός της Μενέλαος. Από ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή, το 1889-90 από τον Χρ. Τσούντα και το 1909-10 από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας, βρέθηκαν ελάχιστα λείψανα της προϊστορικής περιόδου, τμήματα κατοικιών, αγγεία, πήλινα ειδώλια, αποτυπώματα σφραγίδων με παραστάσεις ζώων κ.ά. Στην ίδια περιοχή σώζονται τα ερείπια του αρχαίου Μενελάειου, του ιερού στο οποίο λατρευόταν ο Μενέλαος. 2. Αρχαία πόλη της Κρήτης. Μέχρι σήμερα δεν έχει προσδιοριστεί η θέση της και φαίνεται ότι στις αρχές του Μεσαίωνα καταστράφηκε ή εγκαταλείφθηκε. Συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις γνωστότερες και σημαντικότερες πόλεις του νησιού και γνώρισε μεγάλη ακμή, όπως και οι λακωνικές Θ., μετά την εγκατάσταση των Δωριέων εκεί. 3. Πόλη της Βοιωτίας, ανάμεσα στη Θήβα και στον Ασωπό ποταμό.